آهن یکی از مهمترین ترکیبات در ساختار هموگلوبین (Hgb) خون است. هموگلوبین مولکول پروتئینی است که از چهار زنجیره آمینواسیدی تشکیل شده و وظیفه حمل اکسیژن خون را برعهده دارد. زمانی که در بدن میزان کافی آهن وجود نداشته باشد، هموگلوبین به میزان کافی تولید نشده و فرد دچار کم خونی ناشی از فقر آهن می‌شود.
احتمال ابتلا به کم خونی در دوره بارداری بیشتر است که می‌توان با مصرف قرص آهن در بارداری از این مشکل جلوگیری کرد. اکنون این سوال پیش می‌آید که بهترین قرص آهن در بارداری چیست؟ در ادامه این مطلب از داروخانه آنلاین صبا، پس از معرفی انواع قرص آهن در بارداری، بهترین آن‌ها را معرفی کنیم؛ پس تا انتها همراه ما باشید.
اهمیت مصرف قرص آهن در بارداری
همان‌طور که گفتیم کمبود آهن موجب ابتلا به کم خونی می‌شود که در نتیجه کمبود هموگلوبین، اکسیژن‌رسانی به اندام‌ها به خوبی انجام نخواهد شد. به همین دلیل فرد علائمی مانند خستگی، سردرد، تپش قلب و… را تجربه می‌کند.
در دوران بارداری، علاوه بر بدن خون مادر، جنین نیز به خون نیاز دارد که این موضوع موجب می‌شود تا جریان خون در بدن افزایش یابد. بخش مهمی از این جریان خون به سمت رحم و جفت حرکت می‌کند تا اکسیژن و مواد غذایی موردنیاز جنین را تامین کند. کمبود آهن و کم خونی ناشی از فقر آهن، علاوه بر تاثیر منفی بر سیستم بدن مادر، برای جنین نیز خطرناک است. با مصرف قرص آهن در بارداری می‌توان از ابتلا به کم خونی و مشکلات ناشی از آن جلوگیری کرد.
علائم ابتلا به کمبود آهن در بارداری
زمانی که برای بارداری و تولد یک نوزاد تصمیم می‌گیرید، ابتدا باید آزمایش خون بدهید تا احتمال ابتلا به کم خونی مشخص شود. اگر فرد به کم خونی مبتلا باشد، پزشک احتمالا مصرف قرص آهن را از ابتدا تجویز می‌کند تا از بروز علائم کم خونی جلوگیری شود. از علائم کم خونی ناشی از فقر آهن در خانم‌های باردار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ضعف و خستگی
- شکنندگی ناخن‌ها
- ریزش مو
- سردی دست‌ها و پاها
- پوست رنگ پریده
- زرد شدن پوست
- تنگی نفس
- ضربان قلب نامنظم
- درد قفسه سینه
- مشکلات خواب
- سردرد و سرگیجه
خطرات کمبود آهن در دوران بارداری
ابتلا به کم خونی برای تمامی افراد با عوارض و خطراتی همراه است، اما این خطرات در دوران بارداری اهمیت بیشتری دارد، چراکه سلامت جنین را نیز تهدید می‌کند. عوارض کم خونی در دوران بارداری را می‌توان به دو دسته عوارض برای مادران و خطرات آسیب به جنین تقسیم‌بندی کرد.
عوارض کم خونی برای خانم‌های باردار
ابتلا خانم‌های باردار به کم خونی موجب می‌شود تا انرژی کافی برای فعالیت‌های روزانه را نداشته باشند. همچنین دیگر علائم کم خونی مانند سردرد و تپش قلب، موجب احساس ناراحتی فرد و برهم خوردن چرخه عادی فعالیت‌های روزانه او می‌شود. در موارد شدیدتر کم خونی، عفونت و خونریزی در خانم‌های باردار را نیز به دنبال دارد و در نهایت ممکن است موجب نیاز به بستری در بیمارستان شود.
عوارض کم خونی برای جنین
ابتلا به کم خونی در خانم‌های باردار موجب می‌شود تا سلامت جنین تهدید شود. عوارض کم خونی برای جنین به شرح زیر است:
- سقط جنین
- مرده‌زایی
- زایمان زودرس
- مشکلات سیستم عصبی جنین
- وزن کم نوزاد هنگام تولد
- فشار خون بالا
انواع قرص آهن در بارداری
آنچه به عنوان مکمل آهن می‌توان تهیه کرد، به ۳ شکل قرص، کپسول و نوع مایع است که معمولا شکل مایع آهن برای کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای خانم‌های باردار مکمل آهن به شکل قرص و کپسول تجویز می‌شود. شرکت‌های مختلف ایرانی و خارجی، انواع قرص آهن در بارداری را تولید و روانه بازار می‌کنند که هدف مصرف تمامی آن‌ها مبارزه با کم خونی ناشی از فقر آهن است.
از دو شکل آهن یعنی آهن فریک (ferric) و آهن فروس (ferrous) در تولید مکمل‌های آهن استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که از هر دو نوع مکمل‌های حاوی آهن فروس و فریک می‌توان در بارداری استفاده کرد. با این وجود حلالیت آهن فروس در بدن بالاتر بوده و با مصرف این مکمل، آهن به شکل بهتری در دسترس بدن قرار می‌گیرد.
بهترین قرص آهن در بارداری
همان‌طور که گفتیم شرکت‌های مختلفی در زمینه تولید قرص آهن در بارداری فعالیت دارند که شامل شرکت‌های ایرانی و خارجی مختلف هستند. توجه داشته باشید که انتخاب بهترین قرص آهن در بارداری به توصیه و تجویز پزشک انجام می‌شود. درواقع پزشک با توجه به شرایط مادر و جنین تصمیم می‌گیرد که کدام قرص آهن برای آن‌ها مناسب‌تر خواهد بود.
بهترین قرص آهن در بارداری باید به گونه‌ای باشد که آهن موجود در آن، از طریق روده‌ها جذب شود. این قرص آهن در کنار ویتامین B12 و ویتامین C، قدرت جذب بالاتری خواهد داشت.
بهترین قرص آهن ایرانی در بارداری
انواع قرص آهن ایرانی توسط شرکت‌های مختلفی تولید می‌شود که کیفیت خوبی دارند. علاوه بر این، قرص آهن ایرانی در مقایسه با نمونه‌های خارجی بیشتر در دسترس بوده و قیمت کمتری دارد. با انتخاب یک قرص آهن ایرانی لازم نیست تا به داروخانه‌های متعدد مراجعه کنید و یا قیمت زیادی را بپردازید. در ادامه نام برخی از انواع قرص آهن ایرانی خوب را معرفی کرده‌ایم:
1- قرص فرورال گلدن لایف
قرص فرورال گلدن لایف 30 عددی (Golden Life Feroral 30 Tablets) یک مکمل غذایی است که به تامین آهن و اسید فولیک مورد نیاز بدن کمک می‌کند. این محصول می‌تواند یک گزینه عالی برای پیشگیری و درمان کم خونی، به ویژه در دوران بارداری و پریودی، باشد. قرص‌های روکشدار این محصول در بسته‌بندی‌های قوطی شکل با 30 عدد توسط شرکت گلدن لایف تولید و به بازار عرضه می‌شود.
2- کپسول فرامکس ۱۰۰ بیوساینت
کپسول فرامکس 100 بیوساینت، به عنوان یک محصول پیشگیری و درمانی، می‌تواند در کاهش فقر آهن و کمبود آهن موثر باشد. این محصول به خصوص برای کودکان، مادران باردار و شیرده که در معرض بیشترین خطر ابتلا به کمبود آهن هستند، بسیار مفید است. کپسول فرامکس با ترکیبات مناسب، به عنوان یک مکمل غذایی حاوی آهن، فراهم می‌کند که بدن به راحتی آن را جذب کرده و مصرف کند. این محصول باعث بهبود سطح هموگلوبین در خون، افزایش انرژی و کاهش خستگی شده و بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
از ویژگی‌های کپسول فرامکس می‌توان به مواردی مانند عدم داشتن اثرات جانبی، سازگاری با بدن، قابلیت جذب بالا و داشتن ترکیبات متعادل اشاره کرد. این محصول به دلیل داشتن ترکیبات غذایی متناسب با نیازهای بدن، در مقابله با کمبود آهن بسیار موثر است. بنابراین، کپسول فرامکس 100 بیوساینت به عنوان یک محصول پیشگیری و درمانی مفید، برای کودکان، مادران باردار و شیرده و همچنین افرادی که با کمبود آهن مواجه هستند، توصیه می‌شود.
3- قرص آهن آیزن آپوویتال
قرص آیزن آپوویتال، حاوی آهن به همراه ویتامین های B6، B12، فولیک اسید و ویتامین C است. آهن موجود در فرمولاسیون آیزن آپوویتال به صورت فروس فومارات است که در مقایسه با سایر املاح آهن، درصد آهن قابل جذب بیشتری دارد. قرص آیزن آپوویتال برای پیشگیری و درمان انواع کم خونی در بزرگسالان، از جمله کم خونی ناشی از فقر آهن یا کمبود فولیک اسید و ویتامین B12 کاربرد دارد. همچنین، با بهبود راندمان تولید انرژی در بدن، موجب رفع ضعف و خستگی ناشی از کم خونی یا کمبود ویتامین در بدن می‌شود.
4- قرص اسید فولیک ۸۰۰ آپوویتال
قرص اسید فولیک ۸۰۰ آپوویتال، به منظور پیشگیری و درمان کمبود فولیک اسید و عوارض ناشی از آن، و همچنین حفظ سلامت قلب و عروق موثر است. مصرف مکمل‌های حاوی فولات، از لحظه لقاح تخم و شروع رشد جنین تا پایان دوران بارداری، بهترین راه برای حفظ سلامت در طول دوران بارداری است.
بهترین قرص آهن خارجی در بارداری
در سراسر دنیا کشورهای مختلفی، انواع قرص آهن در بارداری را تولید و روانه بازار کرده‌اند. قرص‌های آهن خارجی، باکیفیت هستند، اما قیمت بالایی داشته و برخی از آن‌ها به سادگی در دسترس نیستند. اگر برای کم خونی بارداری به پزشک مراجعه کنید، معمولا پزشک تفاوت چندانی را میان نمونه‌های خارجی و ایرانی قرص آهن در نظر نمی‌گیرد. از بهترین قرص آهن خارجی در دوران بارداری خانم‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- کپسول سیدرال فورت فارمانوترا
کپسول سیدرال فورت فارمانوترا یک مکمل غذایی است که شامل آهن لیپوزومال و ویتامین سی می‌باشد. این مکمل برای تقویت کمبود آهن در بدن یا افزایش نیاز به این مواد مورد استفاده قرار می‌گیرد. آهن لیپوزومال موجود در کپسول به طور مستقیم از روده جذب می‌شود و عوارضی مانند تحریک دستگاه گوارش و تهوع را جلوگیری می‌کند. این مکمل همچنین برای افراد مبتلا به سلیاک مناسب است و فاقد گلوتن می‌باشد.
2- کپسول ایزی آیرون نچرال ورلد
کپسول ایزی آیرون نچرال ورلد مناسب برای تامین آهن بدن و درمان کم خونی ناشی از عوامل مختلف از جمله رژیم های لاغری و گیاه خواری، اهدای منظم خون، دوران قاعدگی، و فقر آهن می باشد. این محصول دارای چهار برابر جذب بیشتر آهن نسبت به فروس سولفات است و عوارض کمتری نیز دارد. کپسول ایزی آیرون توسط پزشکان به عنوان مکمل درمانی برای کم خونی توصیه می شود، زمانی که تغذیه و مصرف مواد خوراکی به تنهایی کافی نیست. این کپسول شامل آهن به صورت فروس بیس گلیسینات، فولیک اسید، ویتامین B۱۲ و ویتامین C نیز می باشد و بسیار موثر در درمان کم خونی ناشی از فقر آهن است.
3- کپسول ففول اینترافارم
کپسول ففول اینترافارم برای پیشگیری و درمان کمبود آهن، فولیک اسید و کم خونی فقرآهن استفاده می‌شود. این کپسول با بسته‌بندی سفید و نوار صورتی، توسط شرکت اینترافارم انگلستان تولید می‌شود و به عنوان fefol شناخته می‌شود. پوسته کپسول‌ها شفاف و سبز هستند و حاوی گرانول‌های زرد کم رنگ، قرمز و سفید هستند. ففول اینترافارم به صورت اسپانسیول فرموله شده است، به این معنی که آهن به صورت تدریجی و در طول چند ساعت در دستگاه گوارش آزاد می‌شود. بیشترین جذب آهن در بخش فوقانی روده کوچک اتفاق می‌افتد و ففول اینترافارم با آزادسازی تدریجی آهن، این فرآیند را به بهترین شکل ممکن تسهیل می‌کند.
4- کپسول سیدرال فولیک فارمانوترا
کپسول سیدرال فولیک فارمانوترا یک مکمل غذایی است که شامل آهن سوکروزومیال و ویتامین‌ها می‌باشد. این مکمل برای جبران کمبودهای رژیم غذایی یا نیاز به مقادیر بیشتر از املاح گفته شده مناسب است. آهن موجود در سیدرال فولیک، با تکنولوژی سوکروزومیال احاطه شده است که منجر به عبور آهن به صورت دست نخورده از سیستم گوارش و جذب آن به طور مستقیم از مخاط روده می‌شود. این محصول برای همه افراد مناسب و مفید است اما نیاز روزانه به آهن بسته به شرایط فیزیولوژیکی متفاوت است. استفاده از این مکمل بیشتر در دوران بارداری و شیردهی و دوران قاعدگی توصیه می‌شود و به تامین آهن مورد نیاز بدن می‌پردازد.
بهترین زمان مصرف قرص آهن در بارداری
همان‌طور که در بخش‌های قبل گفتیم، مصرف قرص آهن در دوران بارداری اهمیت زیادی دارد و نباید نسبت به آن بی‌توجهی کرد. اکنون این سوال پیش می‌آید که بهترین زمان مصرف قرص آهن برای خانم‌های باردار چیست؟ به طور کلی قرص آهن را باید زمانی مصرف کرد که معده خالی باشد.
بهترین زمان مصرف قرص آهن در بارداری ۱ ساعت قبل از غذا یا ۲ ساعت بعد از غذا است که معده پر نباشد. قرص آهن ممکن است عوارض گوارشی به همراه داشته باشد و در برخی افراد باعث بروز حالت تهوع و مشکلات دیگر شود. برای جلوگیری از ابتلا به این عوارض گوارشی توصیه می‌شود که خانم‌های باردار قرص آهن را ۲ ساعت پس از وعده غذایی خود میل کنند. همچنین پزشک ممکن است به‌جای مصرف روزانه قرص آهن، قرصی با دوز بالاتر را تجویز کند که تنها ۲ بار در هفته استفاده شود.
نکته: مصرف قرص آهن با آبمیوه‌های طبیعی حاوی ویتامین C مانند آب پرتقال طبیعی، تاثیرگذاری آهن را افزایش می‌دهد.
عوارض مصرف قرص آهن در بارداری
برخی افراد تصور می‌کنند که قرص آهن را باید از ابتدای بارداری مصرف کرد و به همین دلیل از آغاز بارداری، بدون مشورت پزشک، مصرف قرص آهن را به برنامه روزانه خود اضافه می‌کنند که کار اشتباهی است! مصرف قرص آهن تنها باید با نظر پزشک انجام شود و پزشک زمانی از ابتدای بارداری این قرص را تجویز می‌کند که فرد به کم خونی ناشی از فقر آهن مبتلا باشد.
زمانی که پزشک برای شما قرص آهن تجویز کرد، آن را دقیقا مطابق نظر پزشک مصرف کرده و از افزایش خودسرانه دوز دارو خودداری کنید. مصرف بیش از حد قرص آهن عوارض زیر را به دنبال دارد:
- تهوع و استفراغ
- اسهال
- درد معده
- احساس طعم فلز در دهان
- گرگرفتگی
- سردرد
منابع غذایی آهن
علاوه بر قرص آهن به خانم‌های باردار توصیه می‌شود تا غذاهایی مصرف کنند که به عنوان منابع آهن شناخته می‌شوند. مصرف این مواد غذایی احتمال ابتلا به کم خونی را کاهش می‌دهد. از منابع آهن در مواد غذایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- منابع غذایی جانوری: جگر، گوشت قرمز، صدف، ماهی، بوقلمون
- سبزیجات: اسفناج، کلم بروکلی
- میوه‌ها: توت فرنگی، هندوانه، انجیر، آلو
- حبوبات: لوبیا، عدس، نخود و سویا
- سایر منابع غذایی: تخم کدو تنبل، کینوآ، شکلات تلخ
خرید قرص آهن برای دوران بارداری
در این مطلب درباره مصرف قرص آهن در بارداری صحبت کردیم و به معرفی بهترین قرص آهن در بارداری و زمان مصرف آن پرداختیم. فراموش نکنید که مصرف مکمل آهن برای خانم‌های باردار اهمیت زیادی دارد، چراکه به دلیل حضور جنین در رحم، جریان خون افزایش می‌یابد.
برای خرید انواع قرص آهن در بارداری به داروخانه‌ها مراجعه کنید. البته روش آسان‌تر خرید قرص آهن، استفاده از خدمات داروخانه اینترنتی صبا است. در این روش بدون نیاز به خروج از منزل، می‌توانید تنها با چند کلیک ساده، قرص آهن و دیگر مکمل‌های مورد نیاز خود را سفارش داده و پس از مدت کوتاهی درب منزل تحویل بگیرید.
سخن پایانی
در بارداری، مصرف قرص آهن بسیار مهم است زیرا نیاز بیشتری به آهن برای حمایت از رشد و توسعه جنین و همچنین پشتیبانی از سلامت مادر و جنین وجود دارد. انواع مختلفی از قرص آهن برای استفاده در بارداری وجود دارد، از جمله قرص آهن سولفات، قرص آهن فمت، قرص آهن گلوکونات و قرص آهن سیترات. هر یک از این انواع قرص آهن دارای مزایا و معایب خاص خود هستند و برای استفاده در بارداری باید با پزشک مشورت شود. مهمترین نکته این است که مصرف قرص آهن در بارداری باید زیر نظر پزشک باشد و به مقدار توصیه شده مصرف شود تا هرگونه عوارض مخرب برای مادر و جنین از بین برود.
سوالات متداول
1- آیا مصرف قرص آهن در بارداری ضروری است؟
بله، مصرف قرص آهن در بارداری بسیار ضروری است زیرا نیاز بیشتری به آهن برای حمایت از رشد و توسعه جنین و همچنین پشتیبانی از سلامت مادر و جنین وجود دارد.
2- آیا مصرف قرص آهن در بارداری ممکن است عوارض جانبی داشته باشد؟
بله، مصرف قرص آهن ممکن است عوارض جانبی نظیر تهوع، یبوست، تغییر رنگ مدفوع و گاهی اوقات اختلال در مزاج را ایجاد کند. اگر این عوارض به شدت احساس شود، باید به پزشک مراجعه شود.
3- آیا همه انواع قرص آهن برای بارداری مناسب هستند؟
هر یک از انواع قرص آهن دارای مزایا و معایب خاص خود هستند و برای استفاده در بارداری باید با پزشک مشورت شود. همچنین مصرف قرص آهن در بارداری باید زیر نظر پزشک باشد و به مقدار توصیه شده مصرف شود.
4- آیا مصرف قرص آهن در بارداری تداخلی با داروهای دیگر دارد؟
بله، مصرف قرص آهن ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد. بنابراین قبل از مصرف هر گونه داروی دیگر، باید با پزشک مشورت شود.
