پروتئین وی نوعی مکمل ورزشی است که از محصولات لبنی تولید می‌شود. مصرف این ماده، اسید آمینه‌های ضروری بدن را فراهم می‌کند و در بیشتر مواقع به شکل پودر به فروش می‌رسد و با روش‌های مختلفی مانند ترکیب با آب، آب‌میوه، شیر یا به‌صورت اسموتی مصرف می‌شود. قیمت پودر کراتین، پروتئین وی و بقیه مکمل‌ها کم نیست؛ اما در عین‌حال مصرف آنها بهبود عملکرد ورزشی و تقویت عضلات و حفظ تناسب اندام را به دنبال دارد؛ البته گاهی هم ممکن است آسیب‌های جدی به بدن برساند. در این مطلب می‌خواهیم به بررسی موارد منع مصرف پروتئین وی بپردازیم.
ترکیبات پروتئین وی
پروتئین وی ترکیباتی دارد که آن را به یکی از محبوب‌ترین مکمل‌های موجود در بازار تبدیل کرده است؛ به‌طوری‌که اغلب ورزشکاران و حتی کسانی که اهل ورزش کردن نیستند هم آن را برای مصرف روزانه خود انتخاب می‌کنند. در این پروتئین انواع آمینواسیدهای شاخه‌دار مانند لوسین، ایزولوسین و والین وجود دارند که در تحریک سنتز پروتئین عضلانی بسیار تاثیرگذارند.
همچنین این پروتئین به دلیل سرعت جذب زیاد در بدن، گزینه‌ای ایده‌آل و عالی برای مصرف پس از تمرین شناخته می‌شود. احتمالا اگر به باشگاه‌های ورزشی مراجعه کنید، در دست همه ورزشکاران ترکیبی از این پودر به همراه آب یا آب‌میوه را خواهید دید. علاوه بر این پروتئین وی کمترین مقدار چربی و لاکتوز را دارد و به همین دلیل منبع پروتئین کم چربی به حساب می‌آید.
آیا پروتئین وی عوارض دارد؟
استفاده از پروتئین وی به‌طور عمومی برای بزرگسالان بی‌خطر است و در بیشتر مواقع عوارض جانبی به همراه ندارد؛ البته به شرطی که محصولات باکیفیت و اصل را خریداری کنید. قیمت پروتئین وی یکی از عواملی است که اورجینال بودن این محصول را تایید می‌کند. البته در برخی مواقع به دلایل مختلف عوارضی مانند حرکات بیشتر دستگاه گوارش، آکنه، تهوع، تشنگی، نفخ، کاهش اشتها، خستگی و سردرد نیز گزارش شده است؛ ضمن این‌که اگر شخصی به پروتئین شیر گاو حساسیت داشته باشد، ممکن است به این پودر نیز واکنش نشان دهد. گاهی هم مصرف بیش از حد پروتئین وی اثرات منفی روی عملکرد کلیه و کبد دارد؛ این عارضه در بین افرادی که با مشکلات این دو اندام دست‌وپنجه نرم می‌کنند، بیشتر دیده می‌شود.
آیا پروتئین وی برای کودکان ضرر دارد؟
معمولا رژیم غذایی متعادل، پروتئین را به مقدار کافی به بدن کودکان می‌رساند و نیازی به مصرف ماده‌ای اضافه‌تر برای آنها حس نمی‌شود. در این شرایط دیگر مصرف پروتئین وی یا مشتقات آن ضرورتی ندارد؛ زیرا باعث افزایش پروتئین در بدن می‌شود و مشکلاتی را به دنبال خواهد داشت.
مصرف پروتئین اضافی در کودکان با عوارضی همراه خواهد بود که به‌طور خلاصه می‌توانیم به اثراتی که بر گوارش و اضافه وزن آنها دارد، اشاره کنیم. برای برخی از کودکان نیز هضم مقدار زیادی پروتئین ممکن است دشوار باشد؛ به‌ویژه اگر به لاکتوز حساسیت داشته باشند، علائمی مانند نفخ، درد شکم و اسهال را تجربه خواهند کرد. حتی در مواردی که مصرف مکمل پروتئین بیش از حد باشد، ممکن است به اندام‌های داخلی بدن مانند کبد و کلیه‌ها هم آسیب برساند.
عوارض پروتئین وی برای نوجوانان
مکمل‌های بدنسازی همیشه با تاییدیه و گواهینامه سلامت به فروش می‌رسند؛ بنابراین کمترین میزان عوارض را دارند. اما در نوجوانان مصرف بی‌رویه و بدون نظارت پزشک یا مربی می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی شود. در میان این موارد می‌توانیم به اختلالات عصبی و روانی، جوش و آکنه، افزایش یا کاهش وزن بیش از حد، مشکلات کلیوی، ریزش مو و افزایش بیش از حد موهای بدن اشاره کنیم. همچنین مصرف خودسرانه مکمل‌ها به‌ویژه آنهایی که از نوع تقلبی و بی‌کیفیت هستند، بر رشد نوجوان اثرات منفی خواهند داشت. بهتر است نوجوانان مکمل‌های معمولی را زیر نظر مربی و با دوز مناسب مصرف کنند تا با این عوارض روبه‌رو نشوند.
عوارض پروتئین وی برای خانم‌ها
مصرف پروتئین وی همیشه برای خانم‌ها مضر نیست؛ اما این احتمال وجود دارد که در برخی از دوره‌ها مانند زمان شیردهی یا بارداری باعث بروز مشکلات و آسیب‌های جدی شود. برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف بیش از حد پروتئین وی می‌تواند تغییرات هورمونی را در بدن خانم‌ها ایجاد کند، اما هنوز شواهد کافی در این زمینه وجود ندارد. بنابراین می‌توانیم نتیجه بگیریم که عوارض جانبی پروتئین وی در هر دو جنس تقریبا یکسان است؛ البته برای تایید اثرات بیشتر در خانم‌ها نیاز به تحقیقات بیشتری است.
عوارض عمومی و کلی پروتئین وی
به جز مواردی که بیان کردیم، در صورت مصرف بیش از حد پروتئین وی، برخی عوارض کلی هم دیده شده است. وارد شدن مقدار زیادی از این مکمل به بدن برای بیماران کلیوی مضر است و باعث بروز آسیب‌های جدی در آنها می‌شود. همچنین مصرف این ماده برای افرادی که دچار بیماری‌های کبدی هستند نیز ضرر دارد. بنابراین توصیه شده است که قبل از مصرف با پزشک متخصص در این زمینه مشورت شود.
مصرف بیش از حد این پروتئین روی جذب کلسیم از استخوان‌ها و پس از آن پوکی استخوان هم تاثیرگذار است؛ البته در بیشتر مواقع، بدن به‌صورت خودکار جذب کلسیم از روده را بیشتر می‌کند تا بتواند تعادل را در میزان این ماده برقرار کند و این اثر منفی را از بین ببرد. یکی دیگر از مشکلات احتمالی استفاده اشتباه از این پروتئین، مربوط به دستگاه گوارش یعنی نفخ، تولید گاز و اسهال است. این عوارض معمولا زمانی دیده می‌شوند که بدن نتواند لاکتوز موجود در پودر پروتئینی را تحمل کند.
برخی افراد ممکن است نسبت به پروتئین وی حساسیت داشته باشند؛ زیرا این پروتئین از شیر گاو تهیه می‌شود و همانند حساسیت به شیر گاو، ممکن است به پروتئین وی هم واکنش نشان دهند. علائم این حساسیت شامل کهیر، اگزما، تورم صورت و گلو و آبریزش بینی است. در این شرایط اغلب متخصصان تغذیه پیشنهاد می‌دهند که به جای پروتئین گرفته‌شده از شیر گاو، از پودر پروتئین غیرلبنی مانند پروتئین سویا، نخود، تخم‌مرغ یا برنج استفاده شود.
چه افرادی به پروتئین وی نیاز دارند؟
پودر پروتئین وی نوعی مکمل محبوب است که حتی خانم‌های ورزشکار هم می‌توانند از آن استفاده کنند؛ زیرا تمام مواد مغذی و اسیدهای آمینه ضروری را در خود جای داده است. مصرف این مکمل‌ها برای همه افراد لازم و ضروری نیست؛ به‌طور مثال برای افراد عادی با رژیم غذایی مناسب، اضافه کردن پروتئین وی به رژیم غذایی چندان مناسب نخواهد بود؛ اما قطعا فردی که ورزشکار حرفه‌ای است، نیاز بیشتری به پروتئین دارد و باید این مکمل را در برنامه و رژیم غذایی خود جای دهد تا بتواند حجم عضلاتش را بیشتر کند. برخی افراد نیز به دلیل عدم تحمل لاکتوز یا آلرژی نسبت به دیگر منابع پروتئینی، از پروتئین وی استفاده می‌کنند؛ چون این محصول جایگزین خوبی برایشان خواهد بود.
چه کسانی نباید پروتئین وی مصرف کنند؟
پروتئین وی ممکن است در برخی افراد باعث بروز حساسیت و آلرژی شود. به همین دلیل توصیه می‌شود که مصرف این مکمل در آنها قطع شود. به‌طور مثال اگر فردی نسبت به لاکتوز موجود در شیر حساسیت داشته باشد، نسبت به مکمل پروتئین وی هم این واکنش را نشان خواهد داد؛ درنتیجه باید مصرف را قطع کند یا انواع ایزوله آن را انتخاب کند که میزان لاکتوز کمتری دارند.
همچنین برخی افراد ممکن است به پروتئین‌های خاص موجود در شیر مانند کازئین یا وی، آلرژی داشته باشند؛ بنابراین مصرف پروتئین وی نیز منجر به ایجاد واکنش‌های آلرژیک در آنها خواهد شد. به خاطر داشته باشید که در صورت وجود هرگونه حساسیت یا آلرژی، مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه اولین کاری است که باید انجام دهید تا بتوانید بهترین انتخاب را برای برنامه غذایی خود داشته باشید.
تداخل دارویی پروتئین وی
استفاده از پروتئین وی ممکن است با برخی از داروها تداخل داشته باشد و باعث آسیب به بدن شود. بنابراین اگر شما داروی خاصی مصرف می‌کنید و در عین‌حال قصد دارید که مکمل پروتئینی را هم در رژیم غذایی ورزشی خود بگنجانید، بهتر است از عدم تداخل آنها با یکدیگر مطمئن شوید.
گاهی ممکن است با مصرف پروتئین وی، جذب داروی لوودوپا که برای بهبود پارکینسون استفاده می‌شود، کم شود؛ بنابراین توصیه شده است که این مکمل را هم‌زمان با آن مصرف نکنید. همچنین پروتئین وی ممکن است با داروهایی مانند آلندرونیت، تتراسایکلین و آنتی‌بیوتیک‌های کینولونی نیز تداخل داشته باشد. به‌طور کلی در صورت مصرف داروهای خاص، باید حتما قبل از شروع مکمل‌های پروتئینی با پزشک خود مشورت کنید.
تاثیر برند در عوارض پروتئین وی
در هر داروخانه اینترنتی تعداد زیادی مکمل با برندهای مختلف وجود دارند که باید از میان آنها یک محصول را انتخاب کنید. به‌طور حتم شرکتی که این محصولات را تولید می‌کند نیز در کم یا زیاد بودن عوارض ناشی از مصرف آن تاثیرگذار است. خرید پروتئین وی از برندهای معتبر و شناخته‌شده، بروز عوارض جانبی را به کمترین میزان خود می‌رساند.
این برندها در تولید محصولات خود از مواد اولیه باکیفیت استفاده می‌کنند و استانداردهای لازم را برای تولید آنها رعایت می‌کنند. برندهایی که محصولات با کیفیت پایین عرضه می‌کنند، یا اثراتشان کمتر است یا به مرور باعث بروز عوارض جدی و حتی گاهی جبران‌ناپذیر خواهند شد. درنتیجه انتخاب برندهای معتبر و باکیفیت برای خرید پروتئین وی اهمیت زیادی دارد.
منابع پیشنهادی جایگزین به جای پروتئین وی
اگر از کسانی هستید که نباید پودر پروتئین وی استفاده کنید، جای نگرانی نیست؛ زیرا می‌توانید مواد غذایی جایگزین آن را مصرف کنید و مقدار پروتئین مورد نیاز را به بدن خود برسانید. در این میان می‌توانیم به ماهی‌های چرب مثل سالمون و تن اشاره کنیم که مقدار بسیار زیادی از پروتئین با کیفیت زیاد و اسیدهای چرب امگا 3 را به بدن شما می‌رسانند. همچنین انواع دانه‌ها در آجیل نیز از پروتئین‌های گیاهی به حساب می‌آیند که حاوی اسیدهای چرب امگا 3 هم هستند و می‌توانند انتخاب بسیار خوبی برای شما باشند. به جز این تخم‌مرغ هم منبع اصلی پروتئین باکیفیت و آمینو اسیدهای ضروری است که می‌تواند جایگزینی برای پروتئین وی باشد. در آخر نیز ماست یونانی با مقدار زیاد پروتئین و کلسیم؛ همچنین کینوا و عدس که منبع غنی و سرشار از پروتئین، فیبر و مواد مغذی هستند را هم می‌توانیم در میان این ترکیبات قرار دهیم.
جمع بندی
در این مطلب به بررسی عوارض پروتئین وی در افراد مختلف پرداختیم تا با داشتن اطلاعات کافی در مورد مصرف آن از سوی افراد با جنسیت متفاوت و در گروه‌های سنی مختلف، بتوانید تصمیم درست‌تری را برای استفاده از آن بگیرید. اگر در دوره مصرف این مکمل هستید و با مشکلاتی که در بالا بیان کردیم، روبه‌رو شده‌اید، حتما نزد پزشک بروید و در صورت نیاز، مصرف آن را قطع کنید. نکته دیگر برای خرید مکمل‌های ورزشی، مراجعه به داروخانه‌های معتبر و انتخاب محصولاتی است که از اصالتشان مطمئن هستید. یکی از مجموعه‌های فعال و معروف در این زمینه، داروخانه صباست. این داروخانه مکمل‌های ورزشی مختلفی را در اختیار شما قرار می‌دهد؛ ضمن این‌که می‌توانید با مشاوره افراد حاضر در مجموعه، انتخاب مناسبی برای خود داشته باشید. پس از خرید نهایی مکمل مورد نظرتان کافی است هزینه را به‌صورت آنلاین پرداخت کنید و منتظر بمانید تا در سریع‌ترین زمان ممکن به آدرستان ارسال شود.
سوالات متداول
آیا افرادی که زیر 18 سال هستند، می‌توانند از پروتئین وی استفاده کنند؟
مصرف این مکمل باعث تغییرات هورمونی می‌شود؛ بنابراین بهتر است در سال‌هایی که زمان اوج رشد هورمون‌هاست، استفاده نشود.
پروتئین وی باعث ریزش مو می‌شود؟
خیر؛ این پروتئین حتی در مواردی روی تقویت و رشد مو هم تاثیر داشته است.
پروتئین وی برای افراد دیابتی ضرر دارد؟
در صورت تمایل می‌توانید با مشورت پزشک خود، نمونه‌های فاقد شکر این محصولات را مصرف کنید.
چقدر در روز باید پروتئین وی را مصرف کنیم؟
این مقدار بستگی به شرایط جسمی هر فرد دارد؛ اما در حالت ایده‌آل مصرف 25 تا 50 گرم در روز بهتر است.
